Deze webpagina is een illustratie bij het manuscript 'Geslepen glas' van Marjet Maks. Dit is een spannend verhaal dat zich afspeelt in de schaduw van het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam tussen 1883 en 1929 | Marjet Maks |
klik op de foto's hieronder voor meer informatie.
Paleis voor Volksvlijt
buiten binnenin de stad
galerijbrandverval
foto van Jacob Olie
Echter één gebouw ontbreekt aan de Amsterdamse Skyline. Al bijna honderd jaar.
Wie kent het Paleis voor Volksvlijt nog? Het exorbitante gebouw dat eens op de as van de Utrechtsestraat en de Sarphatibrug aan het Frederiksplein lag.
Twee dames op een tandemfiets passeerden de stilstaande tram. Anna keek hen verbaasd na, dat zag je dan weer niet in Parijs. Ginds doemde de Munttoren al op. Zou ze bij de volgende halte uitstappen en een kop koffie drinken bij Schiller? Bij de gedachte alleen al liep het water haar in de mond.
Hij grinnikte wrang. ‘Ik zit hier voor een falsificatie. Samen met Louis Charron schijn ik tonnen aan valse aandelen op de markt gebracht te hebben. Ik ben een paar keer met hem samen gezien in het Paleiscafé.
Ze gingen wekelijks naar een voorstelling, met als hoogtepunt eind oktober het inwijdingsfeest van het grote concertorgel van Aristide Cavaillé-Collwerd. Het enorme orgel was speciaal voor het Paleis gebouwd.
Jan Maandag stak meteen van wal. ‘Zoals u weet ben ik een voornaam schilder die de decors voor alle toneel- en operavoorstellingen in het Paleis verzorgt. Twee jaar geleden vierde men hier nog mijn zilveren jubileum op grootse wijze.’
Normaliter werden feesten opgeluisterd met de vetpotjesverlichting, dat had altijd iets feestelijks en gezelligs. Maar dit jaar kwam de Galerij-Maatschappij met een grote verrassing, ze lieten ter gelegenheid van het jubileum elektrische verlichting aanbrengen.
De ooit statige hekken tussen de Galerij en de Paleistuin waren overwoekerd met klimop; de eens met was geboende mozaïekvloeren waren gebarsten; de winkelruiten dicht getimmerd met houten planken.
De Galerij bleef nog tweeëndertig jaar bestaan, vergane glorie en tastbaar bewijs van een groots verleden. De Nederlandsche Bank op het Frederikplein heeft voor de volgende generatie de herinnering aan het Paleis voorgoed uitgewist.
‘Eind jaren veertig, begin vijftig woonde op nummer veertien een bekende schrijver met zijn vrouw.’
Foto van Cas Oorthuys, Reve en Hermans.
Van tijd tot tijd klinken er stemmen uit het verleden. Het Volkspaleis moet terugkomen op de plek waar nu De Nederlandse Bank staat. Voorstanders en tegenstanders bemoeien zich ermee.
